ΕΛΛΑΔΑ
Αν και η ευγένεια στην εξυπηρέτηση δε λείπει - σε γενικές γραμμές - από τη χώρα μας, στην Ιαπωνία το επίπεδο εξυπηρέτησης σε υπηρεσίες και καταστήματα βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη. Η ευγένεια ξεχειλίζει από παντού και απευθύνεται προς όλους ανεξαιρέτως· είτε μπει σ' ένα κατάστημα ο Κώστας από το Διακοφτό είτε η Βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας, η αντιμετώπιση είναι η ίδια. Οι υπάλληλοι θα σε καλωσορίσουν, θα χρησιμοποιήσουν την πιο ευγενική μορφή του προφορικού λόγου για να σου μιλήσουν και στο τέλος θα σου φέρουν τα προϊόντα που αγόρασες μέχρι την έξοδο, όπου θα στα παραδώσουν, θα σε ευχαριστήσουν για την επίσκεψή σου και θα υποκλιθούν μέχρι το πάτωμα ως ένδειξη ευγνωμοσύνης που προτίμησες το κατάστημά τους.
Άκουσα την ομιλία στην κοινουβουλευτική ομάδα του κόμματός σας. Γενικά τα είπατε πολύ ωραία, είστε ικανός ρήτορας. Στρωτός λόγος και αρκετά λογικά ή έστω λογικοφανή επιχειρήματα. Ειδικά όταν είπατε ότι τιμάτε την αριστεία, κόντεψα να λιποθυμήσω απ' τη χαρά μου. Όμως γρήγορα συνήλθα, ενθυμούμενος ότι οι κομματικοί σας σύντροφοι κατέχουν εξίσου πολλά από τα πανελλήνια ρεκόρ αναξιοκρατίας και μετριοκρατίας όσο και οι κομματικοί σας αντίπαλοι - με βάση την προσωπική μου εμπειρία από τον ελληνικό πανεπιστημιακό χώρο. Επίσης σας χειροκροτήσανε μεν οι από κάτω, αλλά αυτοί οι καλοί καγαθοί άνθρωποι στα έδρανα δεν μου φάνηκαν και πολύ χαρούμενοι με τη ζωή τους.
Διαχρονικά αλλάζει ο χαρακτήρας της μετανάστευσης από την Ελλάδα: για πάρα πολλά χρόνια ήταν μετανάστευση ανειδίκευτων εργατών ενώ στη συνέχεια κυρίως από το 1990 και μετά είναι κυρίως πτυχιούχων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας μας 68% από αυτούς που ήταν στο εξωτερικό μέχρι το 1970 είχαν σπουδάσει μέχρι το γυμνάσιο και μόλις 12% είχαν πτυχίο πανεπιστημίου. Σήμερα τα δεδομένα έχουν αντιστραφεί: 6% μέχρι γυμνάσιο και 63% πανεπιστήμιο. Στην περίοδο της κρίσης επειδή ολοένα και περισσότεροι πτυχιούχοι φεύγουν λόγω των αδιεξόδων που συναντούν, δεν μπορούν πλέον να είναι επιλεκτικοί. Έτσι, υπερδιπλασιάστηκε ο αριθμός των χωρών στις οποίες μετανάστευαν οι Έλληνες (πάνω από 95), υπάρχει δηλαδή αυτό που ο Vertovec ονομάζει "superdiversity".
