Παιδεια
Οι σπουδαστές φιλοσοφίας είναι κυρίως γυναίκες, απόφοιτοι δημόσιων σχολείων, προέρχονται από χαμηλά ή μεσαία εισοδηματικά στρώματα, ασχολούνται με την πολιτική, ακούνε Hip Hop και έντεχνη μουσική, δεν γράφουν ποίηση ούτε επισκέπτονται γκαλερί αλλά πηγαίνουν συχνά σε Αρχαιολογικά Μουσεία. Ελάχιστοι δηλώνουν βαθιά εξοικειωμένοι με τη φιλοσοφία αλλά πιστεύουν ότι μέσω των σπουδών τους, θα καλλιεργήσουν τον τρόπο που σκέφτονται, που κατανοούν τον κόσμο και τελικά τον τρόπο που αισθάνονται.
Αν και δεν είμαι ειδικός γλωσσολόγος, απορώ. Σε ένα θέμα που η διεθνής επιστημονική κοινότητα ερίζει, στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, επίσημο και ανεπίσημο, έχει υιοθετηθεί μια άποψη που σε πρώτη ανάγνωση μοιάζει μάλλον αίολη. Διδάσκεται, εξετάζεται και τιμωρούνται όσοι δεν γνωρίζουν και δεν αναπαράγουν το λάθος. Σκεφθείτε όμως την περίπτωση: πέρα από όσους συνέδεσαν το «ἐσθλός» με άλλες λέξεις, εκτός του «εἰμί», ίσως να τιμωρηθεί και κάποιος μαθητής που γνώριζε την διαφωνία των γλωσσολόγων και επέλεξε να μην απαντήσει. Ποιος θα δικαιώσει άραγε αυτόν τον άγνωστο μαθητή, τον άριστο, που γνώριζε κάτι παραπάνω;
Ας απαλλάξουμε τα σχολεία και τα φροντιστήρια από την έπαρση της αυθεντίας. Πρέπει να αναλογιστούμε την ευθύνη και τη στάση μας απέναντι στα λάθη των μαθητών. Για τη διαχείριση των λαθών τους εμείς είμαστε υπεύθυνοι. Εμείς δημιουργούμε τον τρόπο αντίδρασης των νέων απέναντι στα μελλοντικά τους σφάλματα. Τόσο η δημόσια όσο και η ιδιωτική εκπαίδευση πρέπει να δημιουργήσουν το πλαίσιο για δημιουργικά λάθη. Έχουμε ανάγκη τα λάθη των νέων, γιατί έχουμε ανάγκη τη δράση τους. Πρέπει να στοιχειοθετήσουμε έναν οδηγό αντιμετώπισής τους, ένα λογικό κύκλο αντίδρασης προσέχοντας τη φαυλότητα τους.
Πιο απλά η παιδεία έχει καταντήσει εκπαίδευση στην πιο αγοραία μορφή της και χρησιμοποιείται εργαλειακά για την επίτευξη ατομικών στόχων. Η βιωματική υπόστασή της, η δια βίου διάστασή της, η εθνική και κοινωνική αποστολή της θεωρητικοποιείται στα επί μέρους κείμενα αλλά δε γίνεται πράξη. Ώστε τα παιδιά στις ευαίσθητες αυτές ηλικίες να μάθουν βασικές και σημαντικές γνώσεις που θα τους ακολουθούν στα επόμενα βήματα. Πώς γίνεται όμως ο διαχωρισμός παιδείας και εκπαίδευσης;
Το Υπουργείο Παιδείας προτίθεται να καταργήσει τα Σχολεία ΕΑΕΠ, ενστερνιζόμενο τις απόψεις των πιο συντηρητικών και αντιδραστικών κύκλων, που επιθυμούν ένα Δημοτικό μικρό, χωρίς ευελιξία και κυρίως, ένα Σχολείο καρικατούρα των περασμένων εποχών. Ακούμε πως οι μαθητές θα σχολούν στη μία, θα καταργηθεί η πρωινή ζώνη, θα περιοριστούν δραστικά οι προσλήψεις Εκπαιδευτικών άλλων ειδικοτήτων και τελικά θα οδηγηθούμε σε ένα πισωγύρισμα πολλών δεκαετιών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Έχουμε γεμίσει φωνές που επαναλαμβάνουν σχεδόν με αυθάδεια τα λίγα που ξέρουν, ασχέτως αν αυτά είναι ελλιπή, σε σημείο που αγγίζουν την παραπληροφόρηση. Από ρήσεις που αναπαράγονται λάθος, σε αβάσιμα επιχειρήματα, ανακριβείς στατιστικές και άγνοια για την άλλη όψη κάθε θέματος. Ίσως ισχύει τελικά πως «ο αμαθής είναι σαν το ντέφι: κάνει θόρυβο χάρη στην κενότητά του» (Ο. Μπέτλινγκ). Γιατί ενώ ο μορφωμένος διψάει για περαιτέρω γνώση, ο αμαθής προτιμάει να κηρύττει στους άλλους και να μην παραδέχεται τα λάθη του.
Ταυτόχρονα, η διάδοση των social media έχει περιορίσει την συγκέντρωση των μαθητών, με τη διάσπαση της σκέψης να αυξάνεται όσο αυξάνεται η χρήση τους. Το τεχνολογικό χάσμα των γενεών αυξάνεται συνεχώς και τα επόμενα χρόνια θα γιγαντωθεί με τους ενήλικες να μοιάζουν homo erectus τεχνολότζικους μπροστά στους εφήβους. Όλα τα παραπάνω δεν θα εκλείψουν, αντίθετα θα συνεχίσουν να εξελίσσονται κι αυτό είναι καλό. Επομένως η λύση πρέπει να αναζητηθεί -ή πιο ορθά πρέπει να αναζητείται- συνεχώς σε αυτό το πλαίσιο. Καταλυτικό ρόλο βέβαια διαδραματίζει η επιλογή του μοντέλου διδασκαλίας.
